Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga - Ảnh: Quốc hội
Sáng 13-9, trong chương trình phiên họp 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ, trong đó có báo cáo về phòng, chống tham nhũng năm 2024.
Theo báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga - nhấn mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đột phá; tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn. Năm 2024, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh.
Khởi tố nhiều vụ án, tài sản được thu hồi
Theo đó, cơ quan điều tra đã khởi tố mới 722 vụ án/1.571 bị can; kết luận điều tra, đề nghị truy tố 689 vụ án/2.235 bị can. Viện Kiểm sát nhân dân các cấp thụ lý giải quyết trong giai đoạn truy tố 985 vụ/3.269 bị can, đã giải quyết 852 vụ/2.785 bị can.
Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết theo thủ tục sơ thẩm 750 vụ/1.851 bị cáo (tăng 274 vụ/736 bị cáo so với cùng kỳ), trong đó xét xử 640 vụ/1.531 bị cáo. Tòa án nhân dân các cấp đã tuyên phạt tử hình và tù chung thân 10 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 - 20 năm với 62 bị cáo; tù từ trên 7 - 15 năm đối với 203 bị cáo…
Theo nhận định của Ủy ban Tư pháp, các cơ quan đã kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm, cả những vụ việc tồn đọng, kéo dài hoặc vụ việc mới phát sinh.
Các biện pháp nghiệp vụ để truy tìm, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự...
Theo báo cáo của Chính phủ, tổng số tài sản thiệt hại trong các vụ án đang thụ lý, điều tra tạm tính khoảng 4.586 tỉ đồng và 59.899m2 đất.
Các cơ quan đã thu hồi, kê biên, tạm giữ khoảng 1.535 tỉ đồng và 45.303m2 đất, hơn 2,6 triệu USD, 97 miếng kim loại màu vàng, 534 cây vàng SJC, 9 bất động sản, 1.444 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các loại, 1 xe Mercedes Benz…
Cùng với đó, tạm dừng giao dịch, chuyển nhượng đối với 88 bất động sản; yêu cầu ngân hàng tạm dừng giao dịch đối với 13 sổ tiết kiệm (tổng giá trị khoảng 1.117 tỉ đồng).
Rất ít vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện qua tự kiểm tra
Cùng với các kết quả đạt được, cơ quan thẩm tra cho rằng công tác phát hiện, xử lý tham nhũng còn có những hạn chế. Bởi thực tế, công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa chuyển biến, rất ít vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện qua tự kiểm tra.
Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu; còn có vụ án phải đình chỉ do hành vi không cấu thành tội phạm; nhiều vụ án phải trả hồ sơ để điều tra lại.
Đáng lưu ý, nhiều vụ án phải tạm đình chỉ do bị can bỏ trốn. Khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, vụ án phải tạm đình chỉ do chờ kết quả giám định, định giá tài sản, tài sản phải thu hồi trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế còn tồn đọng lớn, nhiều tài sản phải thu hồi nhưng chưa được làm rõ...
Cơ quan thẩm tra cho rằng tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, diễn biến phức tạp. Nổi lên là các sai phạm lớn ở một số lĩnh vực như: quy hoạch, xây dựng, năng lượng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý, sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản...
“Phương thức, thủ đoạn phổ biến là lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong việc triển khai thực hiện các dự án để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, lợi dụng ảnh hưởng của người có chức vụ, quyền hạn... trục lợi”, theo bà Nga.
Theo đánh giá của bà Nga, những sai phạm về tham nhũng, tiêu cực cho thấy có sự buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm của nhiều tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu. Công tác kiểm tra, giám sát chưa được quan tâm đúng mức.
Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị các cơ quan liên quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, tập trung vào các lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, xây dựng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý tài nguyên, khoáng sản...
Cùng đó cần tiếp tục vận động đầu thú, truy bắt các đối tượng bỏ trốn ra nước ngoài; tập trung chỉ đạo khắc phục những bất cập trong công tác giám định, định giá tài sản, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các cơ quan tiến hành tố tụng.
